Wat is verslaving?
Bij een verslaving is iemand de controle kwijt over het gebruik van een bepaald middel of gedrag. Een ander woord voor verslaving is afhankelijkheid.
Middelen-gebonden verslaving of gedragsverslaving
Bij het woord verslaving denk je al snel aan bepaalde middelen, zoals alcohol of drugs. Maar je kunt ook verslaafd raken aan bijvoorbeeld gokken, eten en zelfs aan seks. Dit noemen we ‘gedragsverslavingen’ of ‘niet-middel gebonden’ verslavingen.
Steeds meer gedragingen worden verslavend genoemd. Waar het om gaat is dat als je last krijgt bij het gebruik van wat voor soort middel dan ook, je dit middel minder of niet meer moet gebruiken. Of je nu een liter jenever per dag naar binnen werkt of voortdurend pornosites bezoekt en daar een probleem door krijgt, er is hulp nodig.
Lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid
Verslaving kun je onderverdelen in lichamelijke en/of geestelijke afhankelijkheid. Geestelijke afhankelijkheid kan bij bijna alle middelen optreden. Bijvoorbeeld bij cannabis, alcohol, speed, cocaïne, XTC, GHB, heroïne en (in mildere vorm bij) koffie, maar ook bij seks, gamen en gokken. Je verlangt steeds vaker en heftiger naar het middel en voelt je niet meer ‘fijn’ of ‘normaal’ zonder.
Bij lichamelijke afhankelijkheid is je lichaam verslaafd aan het middel en krijg je last van ontwenningsverschijnselen als je met het gebruik stopt. Deze ontwenningsverschijnselen kunnen heel heftig zijn mij met name alcohol, heroïne, GHB en sommige medicijnen. Sommige drugs, zoals cocaïne, XTC, speed en cannabis, geven geen of weinig ontwenningsverschijnselen. Maar ook bij deze soorten drugs kan het heel moeilijk zijn om te stoppen vanwege de geestelijke afhankelijkheid.
Ontwikkeling verslaving
Een verslaving ontstaat niet van de ene op de andere dag. Bij sommige middelen, zoals heroïne en sommige medicijnen, kan een verslaving zich snel ontwikkelen, maar bijvoorbeeld bij alcohol duurt dit meestal een aantal jaar. Door de dagelijkse regelmaat van overmatig gebruik krijg je gewenning, en gewenning kan weer tot verslaving leiden. De gewenning geldt niet alleen voor het middel maar ook voor de setting waarin het plaatsvindt.
"Om 12 uur gingen we naar het café"
Kees: "Toen ik vroeger bij de krant werkte en de pers ging om 12 uur draaien, was het voor ons een uur lunchpauze. Het broodje uit de kantine hadden we reeds aan het bureau genuttigd. Om 12 uur ging ik met 1 of 2 collega’s naar het café en gingen we biljarten. Dan werden er twee grote glazen bier gedronken, vijf dagen per week. Na vijven naar huis met op de hoek het café waar het goed toeven is en interessante gesprekken worden gevoerd, waarna rond half acht thuis de maaltijd werd genuttigd onder het motto regelmaat behoort er te zijn. Het aantal genuttigde alcoholeenheden kan ik wel schatten maar is in ieder geval ver boven welke limiet dan ook."
Aanpakken verslaving
Het aanpakken van een verslaving wordt vaak onderschat. Als je te maken hebt met een verslaving en je weer een reële kans wilt hebben om te kunnen leven zoals je wilt, zijn er twee stappen nodig. De eerste stap is stoppen met het gebruik. Als je hier verder mee gevorderd bent kun je energie besteden aan de tweede belangrijke stap: je leven zo inrichten dat je de controle over je verslaving ook kunt houden.
Lees meer over de behandeling van een verslaving op deze website
Meer informatie
Meer over verslaving (pdf)
Direct contact met een hulpverlener
Heb je behoefte aan persoonlijke hulp of advies? Neem (anoniem) contact op met een van de medewerkers van onze hulplijn MIND Korrelatie. Je kunt bellen, chatten, Whatsappen of mailen met een van onze psychologen of maatschappelijk werkers.